نویسندگان اصفهان
آیا نویسندگان اصفهان را می‌شناسید؟ شهر اصفهان از دیرباز مهد فرهنگ و تمدن ایران بوده و نویسندگان و مشاهیر زیادی را به خود دیده است. احتمالاً می‌دانید که مشاهیری مانند: سهراب سپهری و استاد محمود فرشچیان از این خطه هستند و با آثار گران‌بهای آنها آشنا هستید.
اما تعداد مشاهیر و نویسندگان اصفهانی بیشتر از این است؛ بسیاری از این نویسندگان نقش مهمی را در تاریخ و فرهنگ ایران ایفا کرده‌اند و آشنایی با آنها می‌تواند اطلاعات زیادی را درباره ادبیات و فرهنگ مردم در اختیار شما قرار بدهد.
در صورتی که می‌خواهید با نویسندگان، شاعران و مشاهیر اصفهان آشنا شوید و همه آثار آنها را بشناسید، با ما در این مقاله همراه شوید.
محتشم کاشانی
مولانا کمال‌الدین سید علی کاشانی یکی از شاعران و نویسندگان اصفهان است که در سال ۹۰۵ هجری قمری متولد شد. این شاعر که به محتشم کاشانی نیز معروف است، فنون شعر را از یکی از شاعران محبوب اصفهان به نام مولانا صدیقی استرآبادی آموخت.
محتشم کاشانی با شاعرانی مانند: حالی گیلانی، وحشی بافقی و ضمیری اصفهانی هم دوره بود و این شاعران ارتباط خوبی با هم داشتند. محتشم کاشانی را می‌توان بزرگ‌ترین مرثیه سرای عصر خود دانست؛ تا آنجا که او را سید الشعرا العجم یا شمس الشعرا می‌نامند.
بسیاری از مرثیه‌ها و مدایح او درباره اهل بیت هستند و ترکیب بند معروف او در رابطه با واقعه کربلا به یکی از آثار جاودانه ادبیات اصفهان تبدیل شده است. همچنین این شاعر در مدح پیامبر اسلام (ص) نیز اشعاری سروده است. محتشم کاشانی در سال ۹۹۶ هجری قمری وفات یافت.
از آثار محتشم کاشانی به عنوان یکی از مهم‌ترین نویسندگان اصفهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صبائیه
- ماده تاریخ
- جلالیه
- نقل عشاق
- باز این چه شورش است
- شیبیه
- معمیات
- شبائیه
صائب تبریزی (اصفهانی)
یکی دیگر از نویسندگان اصفهان، میرزا محمد علی مشهور به صائب تبریزی است. او در سال ۱۰۱۰ هجری قمری در اصفهان متولد شد؛ البته نیاکان وی اهل تبریز بودند. صائب مدتی را در هند زندگی کرد و پس از بازگشت به ایران در شهرهایی مانند: قزوین، تبریز، مشهد و قم زندگی کرد و سرانجام به اصفهان بازگشت.
مضامین آثار این شاعر گران‌قدر اصفهانی، بیشتر پند و اندرز است. این شاعر باریک‌اندیش در سال ۱۰۸۶ هجری قمری در اصفهان درگذشت و او را در باغ تکیه این شهر به خاک سپردند. از معروف‌ترین آثار صائب تبریزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قندهار نامه
- دیوان اشعار
- محمودیات
صائب تبریزی یکی از شاعران کثیرالشعر اصفهانی بود؛ به این صورت که تعداد اشعار او را از ۶۰ هزار تا ۱۲۰ هزار تخمین زده‌اند. به همین دلیل صائب یکی از بهترین نویسندگان اصفهان و همچنین محبوب‌ترین شاعران ایران زمین به شمار می‌رود.
میرزا عبدالوهاب اصفهانی
میرزا عبدالوهاب اصفهانی متخلص به نشاط، از جمله بهترین نویسندگان اصفهانی است که در سال ۱۱۷۵ هجری قمری و در اصفهان متولد شد. نشاط از طرف‌داران جدی مکتب بازگشت بود و در این راه خدمات زیادی را ارائه کرد. وی در سال ۱۲۱۸ هجری قمری به تهران رفت و در دربار فتحعلی شاه قاجار، لقب معتمدالدوله را از آن خود کرد.
نشاط به زبان‌های فارسی، عربی و ترکی تسلط داشت و با هنر خطاطی نیز آشنا بود. مجموعه آثار نشاط در کتابی به نام گنجینه به دستور ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی به چاپ رسید. سرانجام نشاط در سال ۱۲۴۴ دار فانی را وداع گفت.
شفایی اصفهانی
شفایی اصفهانی از طبیبان و شاعران معروف شهر اصفهان است که در سال ۹۶۶ هجری قمری چشم به جهان گشود. نام اصلی او، شرف‌الدین حسن اصفهانی است و در دسته مشهورترین نویسندگان اصفهان قرار می‌گیرد. اشعار شفایی اصفهانی دارای مضامین دلپسند و معانی بلند است.
این شاعر در غزل پیرو بابا فغانی بود و در قصیده از خاقانی پیروی می‌کرد. تعداد ابیات دیوان شفایی را ۱۵ تا ۲۰ هزار بیت تخمین زده‌اند. این شاعر گران‌قدر اصفهانی در سال ۱۰۳۷ هجری قمری در اصفهان وفات یافت. مهم‌ترین آثار شفایی اصفهانی به عنوان یکی از نویسندگان اصفهان عبارت‌اند از:
- مجمع البحرین
- نمکدان حقیقت
- دیده بیدار
- ساقی نامه
- مهر و محبت
- دیوان اشعار
طغرایی اصفهانی
ابو اسماعیل حسین مؤیدالدین، وزیر سلطان مسعود بود و بعدها به طغرایی اصفهانی مشهور شد. طغرایی اصفهانی از شاعران و نویسندگان اصفهان است و با قصیده معروف خود به نام لامیه العجم به شهرت رسید. از آثار مهم طغرایی اصفهانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترکیب الانوار
- دیوان اشعار
- جامع الاسرار
- حقایق الاستشهاد
- الارشاد در اکسیر
- ذات الفرائد در کیمیا
محمد طاهر نصرآبادی
محمد طاهر نصرآبادی یکی دیگر از شاعران و نویسندگان اصفهان است که در سال ۱۰۲۷ هجری قمری در نصرآباد اصفهان متولد شد. نام اصلی این ادیب بزرگ، میرزا طاهر نصرآبادی است. تذکره نصرآبادی از آثار این نویسنده است که به یاد شاعران قدیمی‌تر نوشته است.
نصرآبادی در سال ۱۰۸۳ هجری قمری و در اصفهان وفات یافت. مهم‌ترین آثار محمد طاهر نصرآبادی عبارت‌اند از:
- تذکره نصرآبادی
- دیوان اشعار
- گلشن خیال
کلیم کاشانی
میرزا ابوطالب کلیم کاشانی ملقب به ملک‌الشعرا از مفاخر و نویسندگان اصفهان است که در سده یازدهم هجری زندگی می‌کرد. او اصالتاً همدانی بود و به دلیل اقامت در شهر کاشان، به کاشانی معروف شد. کلیم کاشانی، تحصیلات خود را در شیراز و کاشان فرا گرفت و مدتی را در هند زندگی کرد.
غزل‌های کاشانی، ساده و روان هستند و تعداد ابیات او ۲۴ هزار تخمین زده شده است. این شاعر گران‌قدر اصفهانی در سال ۱۰۶۱ هجری قمری وفات یافت و در کشمیر به خاک سپرده شد. از آثار کلیم کاشانی می‌توان به دو مورد زیر اشاره کرد:
- دیوان اشعار
- ظفرنامه شاه جهانی
حسن آملی کاشانی
حسن آملی کاشانی یکی از شاعران قدیمی اصفهان است که در قرن هفتم زندگی می‌کرد. این شاعر در دوره علامه حلی می‌زیست و به احسن المتکلمین مشهور بود. بسیاری از اشعار این شاعر بزرگ درباره اهل بیت بودند. این شاعر در شهر سلطانیه به خاک سپرده شده است. مهم‌ترین آثار حسن آملی کاشانی عبارت‌اند از:
- منظومه هفت بند فارسی
- تاب الانشاء
حزین
محمد علی ملقب به حزین در سال ۱۱۰۳ هجری قمری چشم به جهان گشود. در سال ۱۱۴۶ به هند سفر کرد و در سال ۱۱۸۰ در همان جا وفات یافت. او از نوادگان شیخ زاهد گیلانی، از عالمان لاهیجان بود و اجداد او به علم و صلاح شهرت داشتند؛ بنابراین به این شاعر گران‌قدر، حزین لاهیجانی هم می‌گویند.
حزین یکی از نویسندگان اصفهان است که در فنون ادبی مختلفی مانند: غزل، قصیده، رباعی، نثر عربی و فارسی و… تبحر داشت و دیوان او دارای چند هزار بیت است. از مهم‌ترین آثار حزین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاریخ حزین
- تذکرۀ حزین
مشتاق
میر سعید علی مشتاق یکی از نویسندگان اصفهان است و جزو شاعران معروف قرن دوازدهم هجری به شمار می‌آید. مشتاق یک انجمن شعر در اصفهان دایر کرد و از شاعرانی مانند هاتف و آذر دعوت به عمل آورد. وی را می‌توان احیاگر سبک‌های ادبی عراقی و هندی دانست.
مشتاق همواره در تلاش بود تا سلسله نظم را با کلام خود پیوند دهد و اصلاح نماید. پس از فوت مشتاق، هاتف، آذر و صهبا که از شاگردان او بودن، دیوانش را مدون و مرتب ساختند.
هاتف اصفهانی
سید احمد حسینی اردو بادی اصفهانی از شاعران نامدار اصفهان در دوره افشاریه و زندیه است. وی به هاتف ملقب بوده و در انجمن ادبی میرسعید علی مشتاق و همچنین نهضت ادبی مربوط به احیای سنت های کهن شرکت کرده است. هاتف در سال ۱۱۹۸ هجری قمری وفات یافت.
از مهم‌ترین آثار هاتف می‌توان به ترجیع بند عرفانی او اشاره کرد. دیوان اشعار، قصاید، غزلیات و رباعیات هاتف همگی نشان از مهارت و ذوق سرشار او دارند. مرثیه‌های زیبای هاتف در مرگ عزیزان و دوستانش شهرت زیادی پیدا کردند.
آذر بیگدلی
حاج لطفعلی بیک یکی از تذکره نویسان، شاعران و نویسندگان اصفهان است که به آذر تخلص دارد. آذر در سال ۱۱۳۴ هجری قمری در اصفهان به دنیا آمد و تلاش فراوانی در جهت بازگشت به سبک ادبی هندی داشت. آذر در سال ۱۱۹۵ و در اصفهان به خاک سپرده شد. از آثار به‌جامانده از آذر علی بیگدلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دفتر نه آسمان
- دیوان اشعار
- آتشکده آذر
- مثنوی یوسف و زلیخا
دهقان سامانی
میرزا ابوالفضل دهقان یکی از نویسندگان اصفهان است که در سال ۱۲۴۰ هجری قمری و در استان چهار محال و بختیاری و در قریه سامان چشم به جهان گشود. دهقان سامانی از شاعران بنام اصفهانی است که با نام سیف الشعرا شناخته می‌شود. سامانی در دوران جوانی به اصفهان آمد و در انجمن‌های ادبی این شهر شرکت کرد.
دیوان شعر او شامل غزلیات نو و قصیده‌های متعدد است. دیگر کتاب معروف او، هزاردستان است و تعداد بیت‌های آن به حدود ۷۰ هزار بیت می‌رسد. دهقان سامانی در سال ۱۳۲۶ و در زادگاه خود چشم از جهان فروبست.
صباحی بیدگلی
حاج ملا سلیمان صباحی بیدگلی از شاعران معروف قرن دوازدهم است و در بیدگل متولد شد. وی شاگرد آذر بیگدلی بود و تمامی علوم و فنون زمان خود را از استادان بنام خود یاد گرفت. صباحی بیگدلی با شاعران هم دوره خود مانند: مشتاق اصفهانی، هاتف اصفهانی، رفیق اصفهانی و عاشق اصفهانی مراوده و دوستی داشت.
از شاگردان صباحی بیگدلی می‌توان به میرزا محمد صادق و فتحعلی خان صبا اشاره کرد. این شاعر معروف اصفهانی در سال ۱۲۱۳ هجری قمری دار فانی را وداع گفت. لازم به ذکر است که این شاعر توانمند در مرثیه سرایی هم توانایی خوبی داشت؛ به همین دلیل جزو بهترین نویسندگان اصفهان به شمار می‌رود.
الفت اصفهانی
از دیگر نویسندگان اصفهان می‌توان به شیخ محمد باقر الفت اشاره کرد. وی در سال ۱۳۰۱ هجری قمری و در اصفهان چشم به جهان گشود. الفت تحصیلات خود را در اصفهان و نجف به اتمام رساند و به مقام اجتهاد رسید. او در زمینه علوم حوزوی، تاریخ و فلسفه تدریس می‌کرد.
این شاعر در سال ۱۳۸۴ هجری قمری دار فانی را وداع گفت. جالب است بدانید که الفت اصفهانی از نویسندگان معاصر اصفهان است که به زبان‌های عربی و فرانسوی نیز تسلط داشت. مهم‌ترین آثار الفت اصفهانی عبارت‌اند از:
- دانشنامه
- ابواب الروضات
- وسایل رستگاری
- رساله افلاطون
- نسب نامه
- پرورش استقلال
وحید دستگردی
وحید دستگردی یک شاعر معاصر اصفهانی بود که در سال ۱۲۹۸ و در اصفهان متولد شد. وی تحصیلات مقدماتی خود را در زادگاهش گذراند و پس به اصفهان آمد و نزد جهانگیر خان قشقایی به یادگیری حکمت پرداخت. سپس در سال ۱۳۳۷ هجری قمری به تهران آمد و مجله ارمغان و انجمن ادبی ایران را تأسیس کرد.
از وحید دستگردی به عنوان یکی از نویسندگان اصفهان، دیوان‌های اشعار متعددی به‌جای‌مانده است؛ از جمله این دیوان‌ها می‌توان به تصحیح باباطاهر، حکیم نظامی و هاتف اصفهانی اشاره کرد. قریب به ۲۵ هزار بیت از این شاعر گران‌قدر برجای مانده است. وحید دستگردی در سال ۱۳۲۱ هجری شمسی و در تهران وفات یافت.
مشفق کاشانی
عباس کی منش در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی و کاشان متولد شد. وی به مشفق کاشانی معروف است و آثار گران‌قدری دارد. مشفق کاشانی با به پایان رساندن تحصیلات خود در مقطع فوق لیسانس و در شهر تهران، در محافل شعر و ادب شرکت می‌کرد. آثار مشفق کاشانی عبارت‌اند از:
- مثنوی شباهنگ
- آذرخش
- مجموعه داستان به نام گلگشت
- سرود زندگی
- صدای غم
- شراب آفتاب
- مجموعه اشعار جنگ
- مجموعه اشعار درباره علی علیه‌السلام
- خلوت انس
- تصحیح دیوان صباحی بیدگلی
سپیده کاشانی
سرور باکوچی ملقب به سپیده کاشانی یکی از شاعران زن استان اصفهان است. وی در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی و در شهر کاشان چشم به جهان گشود. سپیده کاشانی از سال ۱۳۴۷ هجری شمسی، سرودن شعر را آغاز کرد. بهترین معلمان او، پدر و مادرش بودند.
اولین مجموعه شعر خانم کاشانی با نام پروانه‌های شب چاپ شد. او عضو شورای عالی شعر صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. سپیده کاشانی در سال ۱۳۷۱ چشم از جهان فرو بست.
سهراب سپهری
سهراب سپهری یکی از معروف‌ترین شاعران و نویسندگان معاصر اصفهان است که در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی متولد شد. وی اطلاعات پرباری از آثار بزرگان ادب فارسی مانند: حافظ، سعدی، فردوسی، عطار نیشابوری و… کسب کرده و سبک‌های آنها را به شیوه‌ای خاص در شعر نو خود به کار می‌برد.
سهراب سپهری در سال ۱۳۵۹ دار فانی را وداع گفت. مهم‌ترین آثار سهراب سپهری عبارت‌اند از:
- هشت کتاب
- آرامگاه عشق
- زندگی خواب‌ها
- آوار آفتاب
- حجم سبز
- صدای پای آب
- نشانی
- مسافر
- شرق اندوه
سروش اصفهانی
میرزا محمد علی در سال ۱۲۲۸ هجری قمری و در نزدیکی اصفهان دیده به جهان گشود. این شاعر به شمس الشعرا معروف است و در دوران جوانی به اصفهان آمد. جالب است بدانید که سروش اصفهانی بعد از خاقانی، بهترین قصیده سرای دوران قاجار به شمار می‌رود.
سبک وی در قصیده سرایی به شیوه امیر معزی و فرخی نزدیک است. سروش اصفهانی در سال ۱۲۸۵ هجری قمری و در تهران وفات یافت و او را در قم به خاک سپردند. از مهم‌ترین آثار سروش اصفهانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روضه الاسرار
- شمس المناقب
- شصت بند
- دیوان قصاید و غزلیات
محمد کاظم اصفهانی
محمد کاظم اصفهانی یکی از نویسندگان اصفهان است که علاوه بر سرودن شعر، در خطاطی هم استاد بود. وی متخلص به واله است و در اصفهان چشم به جهان گشود. یکی از آثار واله، سنگ مزارش در تخت فولاد اصفهان است؛ این سنگ قبر از آثار فاخر خطاطی در اصفهان به شمار می‌رود.
واله در سال ۱۲۹۹ هجری قمری چشم از جهان فرو بست. از آثار خط به‌جامانده از واله می‌توان به یک نسخه از کلیات سعدی، یک نسخه از شش دفتر مثنوی و پنج قطعه به قلم دو دانگ اشاره کرد.
استاد سید جمال‌الدین همایی
سید جمال‌الدین همایی در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی در اصفهان متولد شد. او خانواده‌ای دانش‌پرور و اهل فضل و ادب داشت. قرائت قرآن، غزلیات و گلستان حافظ را از مادرش آموخت و سپس به مکتب رفت تا اصول اسلامی و دین را در آنجا بیاموزد. همایی در سال ۱۳۲۶ به مدرسه حقایق رفت و ادامه تحصیلات خود را در مدرسه قدسیه گذران.
از سید جمال‌الدین همایی، آثار گران‌قدری به‌جامانده است. او یکی از نام‌آورترین نویسندگان اصفهان به شمار می‌رود و در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی دار فانی را وداع گفت. از مهم‌ترین آثار این نویسنده بزرگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تاریخ ادبیات ایران
- فنون بلاغت و صناعات ادبی
- غزالی نامه
- مولوی نامه
- تصرف در اسلام
- دیوان سنا
- تصحیح مصباح الهدایا
- تصحیح مفتاح الکنایه
- تصحیح مثنوی ولد نامه
رفیع‌الدین مسعود لنبانی اصفهانی
لنبانی اصفهانی از شاعران و نویسندگان اصفهانی در اواخر قرن ششم است. جمال‌الدین اصفهانی، کمال اسماعیل و شرف‌الدین شفروه از شاعران معاصر وی هستند. این نویسنده بزرگ در سال ۶۳۰ هجری قمری از دنیا رفت و به دلیل فوت زودهنگام او در جوانی، لقب شهید را به او دادند.
اطلاعات زیادی درباره این شاعر بزرگ اصفهانی و آثار او در دسترس نیست. بسیاری بر این باور هستند که مرگ زودهنگام او در این باره دخیل است.
کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی
کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی از شاعران، عارفان و نویسندگان اصفهان به شمار می‌رود که در سال ۵۶۸ هجری قمری چشم به جهان گشود. وی از مریدان شیخ کمال کوهی و شهاب‌الدین سهروردی است. اشعار او دارای وزن‌های دقیق و معانی ظریفی هستند و برای درک آنها باید چند بار ابیاتش را مطالعه کرد.
آثار این شاعر در ادبیات ترکی و آسیای صغیر مورد توجه قرار گرفته است. حافظ شیرازی نیز از این شاعر قدیمی اصفهانی در شعرهای خود یاد کرده است. کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی در سال ۶۳۵ هجری قمری دار فانی را وداع گفت.
محی‌الدین مهدی الهی قمشه‌ای
استاد الهی قمشه‌ای یکی از نویسندگان و دانشمندان اصفهانی است که در سال ۱۲۸۰ هجری شمسی به دنیا آمد. وی علاوه بر تدریس حکمت و فلسفه، به عنوان یک مترجم والا در زمینه ترجمه آیات قرآن کریم نیز شناخته می‌شود. الهی قمشه‌ای در دانشگاه تهران تدریس می‌کرد و بعد از نوشتن کتاب توحید هوشمندان، موفق به اخذ مدرک دکتری از این دانشگاه شد.
استاد، قلمی شیوا داشت و با همان قلم به ترجمه قرآن مجید به زبان فارسی نیز اهتمام می‌ورزید. تمامی اشعار وی که از سن ۱۵ سالگی تا آخر عمرش سروده بود، در اثری به نام «دیوان حکیم الهی» گردآوری شده است. الهی قمشه‌ای در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی وفات یافت. مهم‌ترین آثار الهی قمشه‌ای عبارت‌اند از:
- کتاب حکمت الهی
- تصحیح و تحشیه تفسیر ابوالفتوح رازی
- توحید هوشمندان
- ترجمه قرآن
ابو علی مسکویه
ابوعلی احمد بن محمد که با نام ابن مسکویه شناخته می‌شود، از دانشمندان و نویسندگان اصفهان است. وی در زمینه‌های فلسفه، طب، ادب و اخلاق فعالیت داشت و از عضدالدوله دیلمی چیزهای زیادی فرا گرفت. ابن مسکویه در سال ۴۲۰ هجری قمری در اصفهان درگذشت. از آثار ابن مسکویه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آداب العرب و الفرس
- طهارۀ العراق
- جاویدان خرد در حکمت
- تجارب الامم
- الفوز الاکبر
- الفور الاصغر در حکمت
اسماعیل بن عباد
صاحب اسماعیل بن عباد یکی از نویسندگان اصفهان و از وزیران بزرگ ایران و اسلام به شمار می‌رفت. وی کتاب‌ها و رساله‌هایش را به زبان‌های عربی و فارسی نوشته است. دلیل شهرت صاحب را به مصاحبت او با مؤید الدوله نسبت داده‌اند. این شاعر اصفهانی نزدیک به ۱۰ هزار بیت از اشعار عربی خود را در وصف اهل بیت سروده است.
کتابخانه اسماعیل بن عباد بالغ بر ۲۷۰ هزار جلد کتاب دارد. صاحب در سال ۳۸۵ هجری قمری و در شهر ری چشم از جهان فرو بست. از آثار ارزشمند اسماعیل بن عباد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اخبار ابی العیناء
- الابانه عن مذهب اهل العدل
- اسماءالله و صفاته
- اخبار الوزراء
- الاعیاد و فضایل النیروز
کمال‌الدین اسماعیل
کمال‌الدین اسماعیل بن جمال‌الدین محمد یکی از نویسندگان اصفهان است که با نام خلاق المعانی شناخته می‌شود. او از مریدان شیخ کمال کوفی و شیخ شهاب‌الدین سهروردی بود. دیوان اشعار او شامل غزلیات، قصاید و رباعیات است و مواعظ عالی را در برگرفته است. سرانجام در سال ۶۳۵ هجری عملی و بر اثر شکنجه‌های لشکریان مغول دار فانی را وداع گفت.
میرفندرسکی
امیر ابوالقاسم بن میرزا بیک یکی از مشاهیر و نویسندگان اصفهان است که در عصر صفویه زندگی می‌کرد. او در زمینه‌های حکمت، ادب، شعر، فلسفه و عرفان به مراتب عالی دست پیدا کرده بود. میرفندرسکی با عالمانی مانند: میرداماد و شیخ بهایی هم دوره و در ارتباط بود.
میرفندرسکی در سال ۱۰۵۰ هجری قمری و در شهر اصفهان وفات یافت. آثار میرفندرسکی به عنوان یکی از نویسندگان اصفهان عبارت‌اند از:
- تحقیق المزله
- تاریخ الصوفیه
میرداماد
میر محمد باقر بن شمس‌الدین محمد حسینی از دانشمندان، مشاهیر و نویسندگان اصفهان به شمار می‌رود که به میرداماد معروف است. او با شیخ بهاءالدین عاملی هم دوره بود و این دو ارتباط خوبی با هم داشتند. میرداماد به عنوان یکی از فیلسوفان اصفهان شناخته می‌شود که در حکمت و علم حرفی برای گفتن داشت.
از استادان میرداماد می‌توان به میر فخرالدین محمد سماکی، شیخ عبدالعالی کرکی و شیخ حسین بن عبدالصمد اشاره کرد. ملاصدرای شیرازی هم از شاگردان میرداماد بود. او در سال ۱۰۴۱ هجری قمری درگذشت. آثار میرداماد عبارت‌اند از:
- عیون المسائل
- قبسات
- حبل المتین
- مرآۀ الزمان
- دیوان شعر
معروف‌ترین مفاخر استان اصفهان
اکنون که با نویسندگان اصفهان آشنا شدید، بهتر است تا مفاخر استان اصفهان را هم بشناسید. هر یک از این مفاخر در حوزه تخصصی خود حرفی برای گفتن دارند و جزو بهترین‌ها هستند؛ پس حیف است که آنها را نشناسید. در ادامه با این مفاخر بیشتر آشنا می‌شوید.
استاد حسن کسایی
حسن کسایی از اساتید برجسته حوزه موسیقی است که نه تنها در اصفهان، بلکه در کل ایران محبوبیت دارد. درک استاد کسایی از موسیقی سنتی ایران و همچنین ذوق او در ادبیات و خوشنویسی سبب شده تا نغمه‌های دل انگیزی را خلق کند. استاد، حافظه بسیار خوبی داشت و همین امر در پیشرفت کار او مؤثر بود.
ایشان در سال ۱۳۰۷ چشم به جهان گشود و در سال ۱۳۹۱ بر اثر ابتلا به بیماری وفات یافت. ساز تخصصی استاد کسایی، سه تار و نی بود و در این حوزه نیز برنامه‌هایی در رادیو اصفهان اجرا کرده است. از مهم‌ترین آثار استاد کسایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- راز نی
- به اصفهان رو
- دختر گل فروش
- نای نی
- یاران زنده رود
- از کران زنده رود
- نای جان
- گفت‌وگوی نی و عود
- شاخه گل ۶
- شاخه گل ۹
- شاخه گل ۱۶
محمود دهنوی
محمود دهنوی از برترین قلم‌زن‌های اصفهانی است و از اساتید برجسته این هنر به شمار می‌رود. ایشان شیوه خاصی از طرح‌ها و نقوش دوران گذشته ارائه می‌داد که با خلاقیت و نوآوری بخش خصوصی همراه بود. همین ویژگی، آثار محمود دهنوی را متمایز می‌کرد.
تاریخ تولد استاد دهنوی سال ۱۳۰۵ و تاریخ وفات وی ۱۳۸۰ است. بسیاری از آثار محمود دهنوی در موزه‌های هنرهای ملی ایران و تعدادی از آنها در نمایشگاه‌های دائمی مربوط به آثار صنایع دستی نگهداری می‌شوند. برخی از آثار ایشان را نیز می‌توان در گنجینه‌های شخصی و عمومی در سراسر جهان مشاهده کرد.
حسن اسماعیلی
حسن اسماعیلی از استادان میناکاری حوزه صنایع دستی است. ایشان آثار گران قدری را از خود بر جای گذاشته است. نگارگری‌ها و میناکاری‌های حرم مطهر حضرت زینب، حرم مطهر امام حسین، حرم مطهر امام رضا و حرم مطهر حضرت عباس از مهم‌ترین آثار به‌جامانده از استاد اسماعیلی هستند.
حسن اسماعیلی در سال ۱۳۳۳ و در شهر اصفهان متولد شد و در سال ۱۳۹۱ دار فانی را وداع گفت. برج مینا از آثار مهم استاد اسماعیلی است و ارتفاعی در حدود ۳ متر دارد.
حسین خواجه امیری
حسین خواجه امیری ملقب به ایرج از خوانندگان معروف و صاحب سبک ایرانی است که در سال ۱۳۱۱ در اصفهان متولد شد. صدای خواجه امیری از صداهای شش دانگی است که هر خواننده‌ای آن را ندارد. به این معنی که صدای او طول، عرض، ارتفاع و حجم بسیار بالایی دارد و محدودیتی برای او ایجاد نمی‌کند.
آثار و آلبوم‌های متعددی از حسین خواجه امیری منتشر شده‌اند؛ از مهم‌ترین آثار او می‌توان به آلبوم‌های زیر اشاره کرد:
- غزل خوان
- پرنده
- شب بارانی
- گلدون بی گل
- نیاز
- همه چشم‌ها به ایرانه
- حرف نگفته
- به یاد فردین
- خاطرات زندگی
- من و استاد
- قصه زندگی
- بزم عاشقان
- سنگ صبور
زندگی نامه استاد محمود فرشچیان
در این بخش از مقاله تصمیم گرفتیم تا زندگی نامه یکی از بزرگان اصفهان را ارائه دهیم. علاوه بر نویسندگان اصفهانی، دیگر مفاخر شهر اصفهان در حوزه‌های مختلف هنری، علمی و… فعالیت می‌کنند. یکی از این مفاخر اصفهانی، استاد محمود فرشچیان است.
استاد در ۴ بهمن ۱۳۰۸ و در شهر اصفهان چشم به جهان گشود. استاد فرشچیان از نقاشان برتر دنیا به شمار می‌رود و بسیاری از آثار او از طرف وزیران امور خارجه ایران به عنوان هدیه به وزرا و سفرای خارجی اهدا شده‌اند. سبک استاد مینیاتور است و به خاطر نگارگری خود شناخته می‌شود.
وی پدری هنر دوست داشت که فرزندش را برای آموختن هنر نقاشی به کارگاه آموزشی استاد حاج میرزا آقا امامی فرستاد. استاد فرشچیان، رشته هنرهای زیبا را در هنرستان ادامه داد و نزد عیسی بهادری تعلیم دید. پس از پایان دوره دبیرستان به اروپا سفر کرد و چند سالی را به بررسی و مطالعه درباره آثار نقاشان برجسته جهان اختصاص داد.
استاد پس از تحقیق درباره آثار برجسته دنیا، رهیافتی تازه یافت که با معیارهای جهانی هماهنگ بود. سپس به ایران بازگشت و در اداره کل هنرهای زیبای تهران مشغول به کار شد. پس از آن به مدیر اداره هنرهای ملی رسید و در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.
در این دوره، کوشش‌های فراوانی در زمینه خلق آثار شگفت‌انگیز و معرفی آنها به دنیای هنر جهان کرد. استاد فرشچیان دارای مکتب و سبک خاصی در حیطه نقاشی ایرانی است که علاوه بر حفظ اصالت این هنر، با شیوه‌های نوین به گسترش و خلق آثار هنری در ایران زمین پرداخته است.
آثار قبل از استاد فرشچیان متکی بر ادبیات و شعر بودند و شعرا و نویسندگان اصفهان در خلق آثار هنری نقش به سزایی داشتند؛ به این صورت که تمامی اشعار، داستان‌ها و آثار ادبی بر نقاشی‌های اصیل ایرانی تأثیر می‌گذاشتند. با ورود استاد فرشچیان در این حوزه، این الزام برداشته شد و ابتکارات زیادی در نقاشی ایرانی پدید آمدند.
اصالت و نوآوری از خصوصیات بارز آثار استاد هستند. ترکیب‌بندی‌های ظریف و مدور، خطوط روان و اشارات درونی نهفته در آثار استاد را می‌توان به وضوح مشاهده کرد. استاد در بیش از ده‌ها نمایشگاه که در ایران و کشورهای دیگر برپا شده‌اند، شرکت نموده و کارهای او با استقبال بی نظیری روبرو شده‌اند.
موزه فرشچیان به منظور آشنایی هنردوستان با آثار استاد تأسیس شد تا یک مجموعه زیبا از کارهای محمود فرشچیان مقابل چشمان ایرانیان و جهانیان علاقه‌مند قرار بگیرد. در این موزه بیش از ۷۰ اثر گران‌قدر استاد گردآوری و برای بازدید عموم در نظر گرفته شده است.
اکنون می‌خواهیم برخی از افتخارات استاد فرشچیان را به شما معرفی کنیم. این افتخارات در زمینه‌های مختلفی دریافت شده‌اند و عبارت‌اند از:
- جایزه اول وزارت فرهنگ و هنر ایران
- نشان درجه یک هنر
- مدال طلای جشنواره بین‌المللی هنر بلژیک
- تندیس طلایی اسکار ایتالیا
- تندیس طلایی اروپایی هنر ایتالیا
- نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
- دیپلم آکادمیک اروپا در ایتالیا
- مدال طلای آکادمی هنر و کار ایتالیا
- دیپلم لیاقت دانشگاه هنر ایتالیا
- مدال طلای هنر نظامی ایران
- قرار گرفتن در لیست روشنفکران قرن بیست و یکم
همان طور که در بخش مربوط به نویسندگان اصفهان به بررسی آثار آنها پرداختیم، در اینجا لازم تا برخی از مهم‌ترین آثار استاد فرشچیان را هم بشناسید. برخی از آثار استاد محمود فرشچیان شامل موارد زیر می‌شوند:
- عصر عاشورا
- ضامن آهو
- پنجمین روز آفرینش
- شام غریبان
- آسمان چهارم
- طرح ضریح جدید مقبره حسین بن علی
استاد فرشچیان مانند نویسندگان اصفهانی دارای کتاب‌هایی است که در زمینه تخصصی خود تألیف کرده است. در جدول زیر می‌توانید برخی از کتاب‌های استاد فرشچیان را با تاریخ انتشار آنها مشاهده کنید.
| نام اثر | سال انتشار |
| تصویرگری شاهنامه فردوسی | ۱۳۵۳ |
| نقاشی‌ها و طراحی‌های محمود فرشچیان | ۱۳۵۵ |
| پهلوانان بزرگ در شاهنامه فردوسی | ۱۳۷۰ |
| محمود فرشچیان، جلد دوم | ۱۳۷۰ |
| داستان‌های پهلوانان در شاهنامه فردوسی | ۱۳۷۲ |
| محمود فرشچیان، مجموعه آثار | ۱۳۸۷ |
همان طور که قبل‌تر هم اشاره کردیم، استاد فرشچیان در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی خوش درخشید. نمایشگاه‌هایی را که استاد در آنها شرکت کرده و محل برگزاری آنها را می‌توانید در جدول زیر ببینید.
| نام نمایشگاه | محل برگزاری |
| موزه هنرهای معاصر | تهران |
| گالری فاکس ورث | نیویورک |
| موزه علم و صنعت | شیکاگو |
| موزه لاهور | لاهور |
| گالری مینیاتور هنرهای زیبا | تهران |
| انجمن ایران و آمریکا | تهران |
| شورای ملی هنر | کراچی |
| مؤسسه خاورمیانه | واشنگتن |
| مؤسسه فرهنگی هنری | راولپندی |
| دانشگاه یوتا | سالت لیک |
| موزه ایران باستان | تهران |
| دانشگاه تهران | تهران |
| تالار فرهنگ | تهران |
| گالری کوروش | پاریس |
| گالری هنری مولر | مونیخ |
| موزه هنرهای زیبا | الجزیره |
| گالری هنرهای زیبای اروپا | وین |
| موزه کاخ چهل ستون | اصفهان |
| مؤسسه فرهنگی ایران و بریتانیا | اصفهان |
| پلازای باربرینی | رم |
| موزه کاخ گلستان | تهران |
| گالری موسیقی | میلان |
| مؤسسه فرهنگی هنری | استانبول |
سؤالات متداول
- معروف‌ترین نویسنده اصفهان چه کسی است؟
شاید بتوان در بین نویسندگان اصفهان، سهراب سپهری را معروف‌ترین آنها معرفی کرد. آن هم به این دلیل که بیشتر مردم با آثار این شاعر بزرگ آشنایی دارند.
- فامیلی‌های اصیل اصفهانی کدام‌اند؟
تعداد خاندان‌های اصفهان زیاد هستند؛ اما از اصیل‌ترین این خاندان‌ها می‌توان به جابری، میرلوحی، خاتون آبادی، دولت آبادی، خوانساری، نجفی، صدری، بختیار و… اشاره کرد.
- به جز نویسندگان اصفهان، این شهر چه مفاخری دارد؟
حسین کسایی، محمود فرشچیان، حسن اسماعیلی، محمود دهنوی و حسین خواجه امیری از مفاخر شهر اصفهان هستند که توضیحاتی در رابطه با حوزه تخصصی و آثار آنها در مقاله داده شده است.
- آیا آثار نویسندگان جدید اصفهان نظر مخاطبان را جلب کرده‌اند؟
نویسندگان اصفهان از دیرباز تا به امروز دارای سبک‌های متنوعی در زمینه شعر و ادبیات هستند. نویسندگانی مانند: محمد تقی خلجی، یحیی دولت آبادی، اسماعیل آذر، سیامک و هوشنگ گلشیری، منصور کوشان و… از نویسندگان اصفهانی هستند که در دهه‌های اخیر محبوبیت زیادی در بین مردم پیدا کرده‌اند.
- آذر بیگدلی چه آثاری را خلق کرده است؟
آذر بیگدلی از جمله زنان ادیبی است که به عنوان یکی از نویسندگان اصفهان شناخته می‌شود و آثار ارزنده‌ای دارد. دفتر نه آسمان، آتشکده آذر، دیوان اشعار و مثنوی یوسف و زلیخا از آثار این بانوی فرهیخته هستند.
شارینو
با پایان یافتن مقاله نویسندگان اصفهان، شاید بخواهید که اطلاعات بیشتری درباره این شهر به دست بیاورید. پیشنهاد می‌کنیم که مقالات مراکز تفریحی اصفهان، رستوران‌های اصفهان و سینماهای اصفهان را مطالعه کنید.
تعمیرات لوازم خانگی همواره از اهمیت زیادی برخوردار هستند و در برخی از موارد هزینه‌های سرسام آور این تعمیرات شما را به این فکر می‌اندازد که خودتان دست به کار شوید. چرا که نه! شما هم می‌توانید یک تعمیرکار باشید، به شرطی که اصول آن را یاد بگیرید.
به همین دلیل توصیه می‌کنیم تا سری به مقالات ما در زمینه تعمیر یخچال در اصفهان، تعمیر ماشین لباسشویی در اصفهان، تعمیر ماشین ظرفشویی در اصفهان، تعمیر جاروبرقی در اصفهان و تعمیر تلویزیون در اصفهان بزنید.
با سرد شدن هوا، نیاز به تعمیرات سیستم‌های گرمایشی هم روزبه روز افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین یادگیری شیوه تعمیر بخاری در اصفهان، تعمیر پکیج در اصفهان و تعمیر موتورخانه در اصفهان می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد.
آیا می‌دانید که کدام یک از بیمارستان‌های اصفهان بهتر است؟ یا اطلاعاتی درباره بهترین پزشکان متخصص دارید؟ برای شناخت بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های اصفهان می‌توانید به مقالات مربوطه در سایت ما سر بزنید تا راحت‌تر تصمیم بگیرید.
خانم‌های اصفهانی تا چه اندازه به سلامتی خود اهمیت می‌دهید؟ آیا بهترین پزشک زنان در اصفهان را می‌شناسید؟ یا اطلاعاتی درباره پزشک ماما در اصفهان دارید؟
شاید هم بخواهید برای پیدا کردن یک مرکز مجهز برای دریافت خدمات سونوگرافی در اصفهان اقدام کنید. در هر صورت می‌توانید با مطالعه مقالات ما به جواب سؤالات خود برسید.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم تا شما را با نویسندگان اصفهان و آثار آنها آشنا کنیم. برخی از این نویسندگان، قدیمی و بعضی دیگر مربوط به دوره معاصر بودند. شاید نام تعدادی از آنها را برای اولین بار بود که می‌شنیدید و با برخی دیگر آشنایی بیشتری داشتید.
علاوه بر نویسندگان اصفهان، ما به بررسی مفاخر این شهر در حوزه‌های تخصصی که دارند، پرداختیم. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله را با دقت مطالعه کنید. لطفاً نظرات خود را در رابطه با مقاله با ما در میان بگذارید.
بدون دیدگاه