معرفی خاندان آصف سنندج

 خاندان‌ آصف جزو خاندان‌های شناخته­ شده و نامی کردستان هستند که از زمان زندیه نقش ویژه­ای در تاریخ سیاسی کردستان داشته­اند. خاندان وزیری یکی از خاندان­های وابسته در کنترل امور سیاسی و اداره شهر سنندج بوده است. خاندان وزیری از جمله خاندان­هایی است که حدود دو سده در حکومت محلی یا دولت مرکزی به ایفای نقش پرداخته­اند. عمارت آصف معروف در شهر سنندج نیز مربوط به خاندان آصف وزیری است. برای آشنایی بیش­تر و عمیق درباره خاندان آصف و پیشینه آن­ها، تا پایان، همراه این مقاله باشید.

خاندان آصف وزیری در سنندج

حکومت کردستان در ابتدا به ­دست خاندان اردلان بوده است. خاندان آصف از اهالی اصفهان بودند که در زمان هلوخان اردلان، حاکم کردستان در دوران صفویه، به کردستان کوچ می­کنند. هرچند نمی­توان خواستگاه اصلی خاندان آصف را به ­طور مطمئن معرفی کرد. اما به ­طور کلی این خاندان ریشه کردی ندارند و مهاجرانی از دیگر نقاط، به کردستان هستند.

 

مقاله پیشنهادی:

زندگینامه ،آثار و اشعار مستوره اردلان +تاریخ اردلان

 

با آمدن خاندان وزیری­ها به کردستان، کم­ کم به جمعیت آن­ها اضافه شد و در مناطق مختلف کردستان ساکن شدند. خاندان وزیری با اردلان­ها باوجود توانایی در زمینه امور محاسباتی، همکاری خود را در امور کردستان شروع کردند. آن­ها رفته ­رفته توانستند نفوذ خود را قوی­تر کنند و اداره امور در سنندج را به ­دست بگیرند. پس از آن ­که حاکمیت خاندان اردلان بر سنندج پایان یافت، گزینه اول برای مدیریت و کنترل شهر، خاندان وزیری بود. این واقعه در سال­های ابتدایی حکومت ناصرالدین شاه اتفاق افتاد.

خاندان آصف از ابتدای حضور خود در دستگاه حکومت محلی اردلان­ها از دوره افشاریه تا پایان دوره قاجار، موفقیت­های بسیاری را کسب کردند. همچنین در تمام طول مدت روندی رو به رشد و قدرتمندی داشته­اند. خاندان آصف در سنندج افزون ­بر فعالیت­هایی در این شهر و دولت مرکزی، در زمینه­ های فرهنگی، اجتماعی، ادبی و عمرانی کردستان نیز، نقش­های فعالی را داشتند.

میرزا علی نقی خان کردستانی، یکی از اعضای این خانواده است که بیش­تر به آصف وزیری یا آصف دیوان او را می­شناسند. او از سیاست ­گذاران مهم کردستانی محسوب می­شد.

یکی از اعضای خانواده به نام میرزا عبدالله، به مقام معاونت کردستان رسید، بدین ترتیب همه آن طایفه به وزیری شهرت یافتند. میرزا علی نقی که در وزارت کشور خدمت می‎کرد، به او لقب آصف دیوان را نسبت دادند که از القاب محلی محسوب می­شد. بعد از دوران مشروطه با نام آصف اعظم شناخته می شود. بدین ترتیب نام آصف وزیری بر این خاندان ماندگار شد.

خاندان آصف در ابتدا در حکومت اردلان­ها داخل شدند و بیش­تر زمان حکومت و دخالت آن­ها در این زمان رخ داد. با این حال، برخی از آن­ها که در ادامه معرفی شده­اند، توانستند به دربار مرکزی در تهران در زمان قاجار نیز، نفوذ کنند و خدماتی را ارائه دهند. همان­گونه که بیان شد، قدرت این خاندان روزبه­روز در حال افزایش بود. به­ همین دلیل توانستند به­صورت نسبتاً گسترده­ای، دستی در امور محلی در پیش گیرند.

 

مقاله پیشنهادی:

معرفی خانه کرد در سنندج-۳ دوره ساخت قدیمی ترین نماد فرهنگ کردستان

 

پیشینه تاریخی خاندان آصف سنندج

نزدیک­ترین پیشینه تاریخی خاندان آصف را می­توان به سنجرخان وزیری نسبت داد. پدر او میرزا محمد وزیری و برادرهایش، یدالله خان و میرزا خلیل خان است. به ­دلیل تمایلات سلطان سنجر به قدرت، هیچ ­کدام از آن­ها را به رسمیت نمی­شناخت. درنتیجه خواسته میرزا خلیل خان برای نشستن در جایگاه حاکمیت بعد از پدر را نادیده گرفت. به ­همین دلیل نیز، درگیری­های زیادی در این خاندان به­وجود آمد.

بعد از سنجر خان، دو تن از بزرگان خاندان وزیری به نام­های میرزا تقی خان آصف دیوان و برادرش مشیر دیوان هستند. سنجر خان در مورد این دو فرد نیز همان اعتقاد را داشت و آن­ها را به­ عنوان بزرگان خاندان وزیری­ها نمی­شناخت.

با نزاع­های فراوان در میان این برادران، وجود مادر سنجر خان که از تبعه اقوام بانفودی بود، باعث شده بود که هیچ شخصی، توانایی این­که با سنجر خان مشاجره­ای جدی بر سر قدرت و جایگاه کند را نداشته باشد. همان­ گونه که بیان شد، درگیری‌های درون خانواده همچنان به­قوت خود باقی مانده بودند. تا زمانی­که سنجر خان وزیری توسط گلوله برادرش در روستای خاندان خود کشته شد.

 با این حال سنجر خان در جنگ­هایی نظیر، جنگ با انگلیس و روسیه، پیروز میدان شد و خاک این منطقه را از هرگونه اشغالگری پاک کرد. برای همگان، ازجمله رأس حکومت کردستان بسیار محبوب گردید. همچنین از او به­عنوان اسطوره مقاومت کردها در برابر غارت نیروهای مستعمر انگلیس و روسیه یاد می­کنند. به همین دلیل به او، سردار اکرم کردستان می­گویند. سنجر خان نماد مقاومت و میهن­پرستی در برابر متعارضان به خاک یک کشور است. این موفقیت­ها توانست وجهه او را در میان مردم تغییر دهد.

یکی از آخرین اعضای خاندان اردلان که در رأس امور حکومتی قرار داشتند، میرزا قلی خان هدایت بود. وی از نوادگان فتحعلی شاه قاجار بود. هر چند به­ دلیل بی­تجربگی و کم سن ­و سالی، نمی­توانست مانند پیشینیانش، اداره امور را کنترل کند. این خود فرصتی برای خاندان وزیری بود که، قدرت خود را افزایش دهند. تا زمانی­ که از دربار تهران، فرج ‌الله خان وزیری را در حکمی به وزارت کردستان نائل کردند.

 

مقاله پیشنهادی:

معرفی فرش تاریخی و اصیل بیجار-با بیش از ۱۰۰ ها رنگ و نگاره بسیار زیبا

 

پدر وی میرزا علی نقی وزیری بود. از مهم­ترین رخدادهای دوران وزارت میرزا فرج ­الله، می­توان به مقابله­ای که در برابر حمله حاکم گروس و افشار، حاکم کرمانشاه به کردستان شد، اشاره کرد. او از نمایندگان مجلس شورای ملی در دوره قاجار و پهلوی بود و در چندین دوره از مجلس، فعالیت داشت.

به ­دلیل ایجاد دوگانگی در منافع، اختلافاتی درون افراد حکومتی ایجاد شد. خبر این درگیری­ها به دربار قاجار نیز رسید. در نهایت وی را نیز از وزارت خلع کردند. دوران حاکمیت این فرد در نظر مردم و دیگر صاحب ­نظران مطلوب نبود. با کنار گذاشتن میرزا فرج ­الله وزیری، بار دیگر خاندان وزیری توانستند قدرت خود را نشان دهند.

پس از آن، اعطای وزارت به میرزا هدایت ­الله، توانست یک پارچگی را به درون خاندان وزیری دوباره برگرداند. با این حال او از این قضیه آگاه بود که، توانایی این کار را به ­صورتی­ که خطری نفوذ خاندان وزیری را در حکومت کردستان تهدید نکند، نخواهد داشت. در این دوران نیز رضایتی از او حاصل نشد. بدین ترتیب اختیار حکومت از او سلب شد.

با کنار رفتن میرزا هدایت ­الله، یک ­بار دیگر رضا قلی خان هدایت، حاکم کردستان شد. بار دیگر به ­دلیل وجود اختلافات میان مخالفان این فرد و نزدیکان رضا قلی خان، مدت زمان حکومت او چیزی حدود ۲ سال بیش­تر طول نکشید. درگیری‌های زیادی در آن دوران بر سر انتخاب حاکم کردستان، صورت گرفت؛ به­ طوری ­که رضا قلی خان هدایت پس از آن نیز، به حاکمیت کردستان منصوب شد.

در نهایت وزارت به شاخه­ای دیگر از خاندان وزیری منتقل شد. این را در نظر داشته باشید که باوجود اختلاف داخلی زیاد، همچنان خاندان آصف وزیری بر قدرت خود تسلط داشتند.

 

مقاله پیشنهادی:

بهترین سوغاتی فروشی‌های سنندج در سال ۱۴۰۱

 

نقش خاندان آصف وزیری در اموری دیگر

همان­گونه که گفته شد، خاندان وزیری تنها در سیاست و قدرت ­طلبی خود را نشان ندادند؛ بلکه، در امور فرهنگی، اجتماعی ادبی نیز نقش پررنگی را ایفا کردند. داشتن جایگاه اجتماعی و اقتصادی فعال و مناسب، تأثیر و رابطه مستقیمی بر نقش سیاسی افراد و خاندان­هایی مانند خاندان وزیری دارد. اجداد خاندان وزیری در زمانی­که به کردستان مهاجرت کرده بودند، به ­دلیل وضعیت آب ­و هوایی کردستان و فعال بودن دو قطب اقتصادی کشاورزی و دامداری، در این زمینه ­ها مشغول به کار شدند.

در زمینه تجارت نیز، کردستان همواره با مناطق نزدیک خود، روابط تجاری خاص خود را داشت. خاندان وزیری همچنین توانستند در این حوزه به ­دلیل استعداد درونی که در تجارت دارند، جایگاه بسیار مناسبی را در اقتصاد منطقه از آن خود کنند. سپس با در دست گرفتن قدرت اقتصادی در کردستان، املاک و زمین­های زیادی را برای خود خریداری کردند و ثروت خود را بیش از پیش افزایش دادند.

این چنین شد که توانستند بخشی از اقتصاد کردستان را زیر سلطه خود قرار دهند. البته تمام ثروت را در راستای مصارف شخصی به ­کار نبردند و در ساخت عمارت و کارهای فرهنگی و عمرانی برای کردستان، از آن استفاده کردند. به ­همین دلیل گفته می­شود که، در کارهای فرهنگی و عمرانی نیز نقش مهمی را در تاریخ این منطقه داشته­­اند.

کردستان از دیرباز به فرهنگ و هنر و اصالتی که دارد، مشهور است. در دوران قاجاریه، کردستان در زمان اوج هنر و ادب و فرهنگ خود قرار داشت. خاندان وزیری، در دوران وزارت خود، حامی شاعران و افراد اهل هنر بود. به ­علت وجود بستری مناسب برای این افراد، در این دوران شاعران و هنرمندان زیادی پرورش یافتند. یکی از افرادی که در سنندج بسیار مشهور است، مستوره اردلان است که وی از نوادگان خاندان آصف وزیری است.

جالب است بدانید که در برخی منابع، به ­دلیل توجه زیاد خاندان وزیری به فرهنگ و هنر، آن­ها را صاحبان سیف و قلم می­دانند.

خاندان آصف وزیری، مسبب ساخت بسیاری از بناها و عمارت­هایی است که در حال حاضر نیز باقی ­مانده­اند. می­توان گفت ساخت مساجدی همچون: مسجد میرزا فرج­ الله، مسجد امین به­دست میرزا هدایت ­الله، قنات، پل و حمام از کارهایی است که این خاندان برای گسترش عمران کردستان و مردم آن، انجام داده­اند.

از عمارت­هایی که در سنندج هنوز شهرت خود را حفظ کرده است، عمارت آصف و مشیر دیوان است. خاندان وزیری با معطوف کردن توجه خود در کنار وزارت و قدرت به این مسائل، در میان مردم کردستان توانستند محبوبیت نسبی را برای خود ایجاد کنند.

 

مقاله پیشنهادی:

بهترین نقاط گردشگری سنندج برای فروردین ۱۴۰۱

 

عمارت مشهور خاندان آصف وزیری

پدر میرزا علی نقی خان کردستانی، میرزا محمد رضای وزیر، بنای امروزی که به خانه آصف معروف است را از خانواده­های هاشمی خریداری کرد. پدر آصف دیوان چندی بعد، این بنا را به پسر خود سپرد. آصف دیوان نیز نام خود را بر این عمارت گذاشت و پس از آن، این عمارت با نام آصف دیوان مشهور گردید.

در سه دوره زمانی، صفوی، قاجار و پهلوی، افراد خاندان وزیری تغییراتی در این بنا ایجاد کردند تا به شکلی که امروزه وجود دارد، درآمده است. نقوش و نمای داخلی این خانه به ­قدری هنرمندانه و زیبا طراحی شده است، که به یکی از نمادها و میراث فرهنگی این شهر تبدیل شده است.

 

مقاله پیشنهادی:

لباس کردی مردانه و زنانه از قدیم تا به امروز و انواع آن-بیش از ۱۰ مدل لباس

 

سخن پایانی

خاندان وزیری به­ عنوان یکی از خاندان­های قدرتمند محلی از اواسط عهد زندیه به تشکیلات اداری خاندان اردلان وارد شدند. سپس به­ تدریج منصب وزارت را بر عهده گرفتند. افرادی از همین خاندان به­واسطه موقعیت اجتماعی و سیاسی خود در کردستان، توانستند در عرصه ­های ملی نیز نفوذ کنند. یکی از مواردی که این خاندان را در همه دوران تاریخ به ضعف می­کشاند، اختلافات درونی خود برای مواردی مانند، کسب قدرت بود.

خاندان وزیری در دوران وزارت خود بسیار سعی داشتند که، تمرکز خود را تنها صرف مسائل سیاسی قرار ندهند. از منظر اجتماعی، فرهنگ و هنر نیز فعالیت­های بسیار قابل­توجهی در این دوران ارائه دادند. این خاندان با محکم کردن جایگاه خود در کردستان، توانستند خود را در امور حکومتی و وزارت جای دهند. به همین دلیل، قدرت و نفوذ آن­ها در حال افزایش بود.

شما کاربران عزیز میتوانید با مراجعه به سایت شارینو از سایر خدمات آن استفاده کنید از جمله :

طراحی سایت

طراحی اپلیکیشن

سئو در سنندج

تولید محتوا

پشتیبانی اینستاگرام

طراحی و ساخت تیزر

طراحی پوستر

طراحی لوگو

سالن های زیبایی سنندج

باشگاه های بدنسازی در سنندج

انواع تبلیغات در سنندج